Koen Straetmans is voorzitter van de APB, de Belgische Federatie voor zelfstandige apothekers. Hij is nog regelmatig zelf te vinden achter de toog van de apotheek die hij samen met zijn echtgenote runt. “Ik weet dus ook uit eigen ervaring welke nieuwe taken de apotheker er sinds een paar jaar bij neemt”, beklemtoont hij.
Volwaardige zorgverlener
De evolutie van de apotheker naar een volwaardige zorgverlener die de eerstelijnszorg versterkt, speelt op drie belangrijke assen:
- Farmaceutische zorg: de apotheker geeft advies en begeleiding bij de aflevering van medicatie. Koen Straetmans: “Die rol namen we al op ons, maar de laatste jaren verdiept die naar nog meer begeleiding en adviseren van – vaak chronische – patiënten. Hoe moeten ze hun medicatie nemen, hoe kunnen we therapietrouw stimuleren, past de medicatie nog bij wat ze nodig hebben, begrijpt de patiënt (het belang van) de medicatie, … Als apotheker zien we het totaalplaatje aan medicatie, we zijn dus ideaal geplaatst om multidisciplinair samen te werken met de huisarts of de specialist. Zij weten immers vaak niet wat andere artsen voorschrijven of welke zelfmedicatie de patiënt nog neemt. Die complementariteit is een van onze sterktes.”
- Preventie: in het gezondheidsbeleid van de overheid krijgt preventie meer en meer aandacht, de apotheker kan daarbij helpen. Want als vertrouwenspersoon weet de apotheker vaak wat er allemaal speelt bij klanten, en dus de nodige tips geven. Koen Straetmans: “Tijdens de vaccinatiecampagne schakelde de overheid ons in om mensen te overtuigen van het belang van vaccinatie. Als laagdrempelige zorgverstrekker bereiken wij doelgroepen die minder snel naar andere zorgverstrekkers gaan. Voor vaccineren wordt er daarom een beroep gedaan op apothekers en dat zal meer en meer gebeuren in de toekomst, zoals dat al het geval is in de ons omliggende landen.”
- Oriëntatie en doorverwijzing: apothekers kennen hun klanten, en kunnen net daarom een rol spelen bij de vroegtijdige opsporing van aandoeningen. Diabetes is zo’n typische aandoening waar veel meer mensen mee rondlopen dan gediagnosticeerd. Bij vermoedens kan de apotheker screenen en doorverwijzen naar de huisarts.
Apotheker als buffer
“Met die nieuwe rollen kunnen we andere zorgverstrekkers complementair ondersteunen. Het is zeker niet onze bedoeling om de huisarts te vervangen”, stelt Koen. “De overbevraagde huisartsen zijn trouwens erg blij dat wij als buffer fungeren door in de apotheek mensen te testen op corona en het juiste advies te geven. Er komt een nieuwe golf aan, wij staan klaar om die bufferrol opnieuw op ons te nemen. We zijn trouwens vragende partij om naast het coronavaccin ook de jaarlijkse griepprik te geven. Opnieuw een manier om huisartsen te ontlasten maar om ook andere en meer mensen te bereiken en te vaccineren.”
Hij ziet nog meer mogelijkheden om andere zorgverstrekkers te ondersteunen, maar die zijn nog in ontwikkeling. “Ik denk aan een grotere adviserende rol over de medicatie van patiënten, waarbij we actief overleggen met artsen en patiënten. Of op preventievlak: meehelpen om het maatschappelijke probleem van overmatig slaapmiddelengebruik aan te pakken. Wij kunnen bereidingen maken om patiënten te helpen hun gebruik af te bouwen.”
Apothekers zijn goede managers
Als apotheker ben je niet verplicht om die nieuwe rollen en taken op jou te nemen, beklemtoont hij. “Maar apothekers zijn goede managers en slagen er dikwijls in om alles te combineren (lacht).” Technologie en digitalisering helpen daarbij een handje door administratieve en logistieke taken over te nemen. “Denk aan robots die bestellingen klaar zetten, of technologie om bereidingen sneller te maken. Automatische kassa’s en elektronisch betalen leveren niet alleen tijdwinst op voor de apotheker, ze zijn ook veel hygiënischer dan cash geld in ontvangst te moeten nemen. Door digitalisering en technologie heeft de apotheker meer tijd voor de rol als eerstelijnszorgverstrekker.”
Door in te zetten op technologie wil APB de dienstverlening verder versterken. “Het elektronisch voorschrift is erg handig en sinds kort kunnen klanten hun medicatie online reserveren en vervolgens afhalen in de apotheek. We zijn ook volop bezig met de uitbouw van extra diensten op onze website apotheek.be. Je vindt er niet enkel de apotheek van wacht op, maar ook welke apotheek in je buurt coronatesten aanbiedt of vaccineert. Sinds kort kan je via de site zelfs een afspraak maken met je apotheker die beschikt over een afsprakenmodule: voor begeleiding en ondersteuning, of om te reserveren voor een test of vaccinatie. Zo’n reservatietool is ook handig voor apothekers om tot een betere werkbalans te komen.”
Sommige apothekers investeren zelfs in een automaat aan hun zaak, om hun klanten dag en nacht te bedienen. Je kan het zien als een extra service aan hun klanten, die niet altijd voor sluitingstijd in de apotheek raken. Bij zo’n automaat ontbreekt natuurlijk het persoonlijke advies, dus is het belangrijk om goed na te denken welke producten je in zo’n automaat aanbiedt. Uiteraard gaat het om producten die niet op voorschrift te verkrijgen zijn en die geen enkel gezondheidsrisico met zich meebrengen: denk aan babyvoeding, pleisters, condooms, …
Wil je ook een betaalterminal in je verkoopautomaat? Ondek hier VALINA.
Online of fysiek
De voorbije jaren winnen online apotheken van grote spelers terrein. De opkomst van die online apotheken zet wel druk op de fysieke apotheken. Koen Straetmans vreest niet meteen veel concurrentie voor de fysieke apotheek in de buurt. “De online apotheken leggen zich vooral toe op niet-medische producten: vitamines, make-up, verzorgingsproducten, ... Daarom zien we die online markt eerder als aanvulling op de fysieke apotheken.
Het triggert ons dus om de dienstverlening in de fysieke apotheken nòg te verbeteren. Want die persoonlijke service is de grootste meerwaarde ten opzichte van online apotheken.
Op zoek naar een nieuwe betaaloplossing voor je zaak?
Daarom kiezen mensen er voor om langs te komen in de apotheek, tot een half miljoen Belgen per dag. Zeker om medicatie af te halen en voor advies komen de mensen het liefst langs bij hun huisapotheker die ze kennen en vertrouwen.”
Het helpt ook dat er in België een dicht netwerk aan fysieke apotheken bestaat: zo’n 4.650 apotheken, en 12.000 apothekers. “Dat dichte netwerk wordt enorm gewaardeerd door onze klanten. Zeker door minder mobiele mensen. Nu er minder vaccinatiecentra zijn, kunnen zij wel nog makkelijk bij ons langskomen voor hun boosterprik.”
Personeelstekort dreigt
De nieuwe taken en rollen kunnen apothekers er nog bij nemen. De meeste doen dat met veel enthousiasme omdat ze zich bewust zijn van hun maatschappelijke opdracht om welzijn en gezondheid te bevorderen. Maar Koen Straetmans stipt op dat vlak wel een uitdaging aan. “Net als elders in de zorg, overal in de wereld, wordt het moeilijker om voldoende personeel te vinden horen we vanop het terrein. Een tekort aan gekwalificeerde profielen kan dus een risico worden in de toekomst. De uitbreiding van ons takenpakket kan daarom net een troef zijn om jonge mensen te overtuigen apotheker te worden.”
Het is dan ook een prachtig beroep, aldus Koen. “Iedereen komt bij jou langs, net omdat je als apotheker staat voor laagdrempelige en uitstekende persoonlijke dienstverlening. Het is ook heel uitdagend want je moet snel kunnen schakelen om je klanten de beste zorg te garanderen. In de eerste coronagolf kampten we met tekorten aan beschermingsmateriaal: te weinig zuurstof, mondmaskers, handgel, … Het is dan aan de apothekers en aan ons als beroepsorganisatie om snel voor oplossingen te zorgen. En dat hebben we gedaan, onder meer door zelf handgel te maken. Tijdens de coronacrisis zijn de groene kruisen altijd blijven branden.”
Een nieuwsbrief vol interessante informatie voor u en uw zaak.